ถ้าพูดถึงถั่วเหลืองจัดได้ว่าเป็นพืชเศรษฐกิจที่สําคัญของประเทศไทยพืชหนึ่ง เพราะว่าด้วยนานาเหตุผลซึ่งนอกจากจะเป็นพืช อาหารของมนุษย์และสัตว์โดยตรงแล้ว ยังมีส่วนสําคัญในอุตสาหกรรมต่อเนื่องอีกมากมาย เช่น ไก่สด แช่แข็ง ทําสีสบู่ เครื่องสําอาง หมึกพิมพ์ตลอดจนยารักษาโรคอื่นๆ และปัจจุบันนี้เกษตรกรก็ได้หันมา ปลูกถั่งเหลืองกันมากขึ้น
การเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง
1. ถั่วเหลืองจัดเป็นพืชนํ้ามัน
องค์ประกอบส่วนใหญ่ในเมล็ดพันธุ์จึงเป็นโปรตีนและไขมัน ดังนั้น การเก็บรักษาเมล็ดพันถั่วเหลืองจะต้องมีความระมัดระวังเป็นอย่างมากเพราะความงอกและความแข็ง แรงจะเปลี่ยนแปลง ลดตํ่าลงได้อย่างรวดเร็ว
องค์ประกอบถั่วเหลือง
- แป้ง 26%
- ไขมัน 17%
- โปรตีน 37%
- อื่นๆ 20%
2. ความชื้นของเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองที่เก็บรักษา
ความชื้นของเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองที่เก็บรักษามี ผลกระทบต่อคุณภาพของเมล็ดพันธุ์มากและนอกจากนี้ยังมีผลทางอ้อมต่อคุณภาพของเมล็ดพันธุ์เนื่อง จากปัจจัยอื่นๆ ด้วย เช่น เชื้อรา และแมลงในสถานที่เก็บเมล็ดพันธุ์จากมาตรฐานเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง ของกรมส่งเสริมการเกษตรจะกําหนดความชื้นของเมล็ดพันธุ์สูงสุดไว้ร้อยละ 12 ซึ่งตามหลักสากลได้ กําหนดไว้ว่า หากความชื้นของเมล็ดพันธุ์ลดลงร้อยละ 1 จะเพิ่มอายุการเก็บรักษาได้ 1 เท่าตัว
3. สถานที่เก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง
การเลือกสถานที่เก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองมีความ จําเป็นมาก เพราะถ้านําเมล็ดพันธุ์ไปเก็บในสถานที่ที่มีความชื้นสูง ก็จะทําให้เมล็ดพันธุ์มีคุณภาพลดตํ่าไป โดยสถานที่จำเป็นต้องมีองค์ประกอบดังนี้
- แห้งและเย็น
- สะอาด
- อากาศถ่ายเทสะดวก ไม่ร้อน ไม่อับชื้น
- ป้องกันแดดและฝนได้
- สามารถป้องกันนก หนูปลวก มด และแมลงต่างๆ ไม่ให้เข้าไปกัดทําลายเมล็ดพันธุ์ได้
- ไม่ใช่เป็นสถานที่เก็บปุ๋ย สารเคมีนํ้ามันเชื้อเพลิง และของเหลวต่างๆ
4. ภาชนะที่ใช้บรรจุเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง
ภาชนะที่ใช้บรรจุเมล็ดพันธุ์จะมีความเกี่ยวข้องโดยตรงกับความชื้นของเมล็ดพันธุ์และสภาพ อากาศในสถานที่ใช้เก็บเมล็ดพันธุ์ โดยทั่วไปภาชนะที่ใช้บรรจุเมล็ดพันธุ์ ได้แก่กระสอบป่าน ถุงพลาสติกสาน ถุงพลาสติกอับอากาศหรือกระป๋องปิดผนึก ซึ่งภาชนะแต่ละชนิดจะมีความเหมาะสมกับ การใช้แตกต่างกันออกไป
กระสอบป่าน เป็นภาชนะที่สามารถถ่ายเทอากาศได้ดีจึงเหมาะสําหรับบรรจุเมล็ดพันธุ์ที่มี ความชื้นค่อนข้างสูง ซึ่งจําเป็นต้องนํามาลดความชื้นลงอีก
ถุงพลาสติกสาน เป็นภาชนะที่ระบายอากาศได้ไม่ค่อยดีนัก ดังนั้น จึงเหมาะสําหรับบรรจุเมล็ด พันธุ์ที่มีระดับความชื้นตรงตามมาตรฐานแล้ว
ถุงพลาสติกปิดผนึก หรือ กระป๋องปิดผนึก เหมาะที่จะใช้บรรจุเมล็ดพันธุ์ที่ต้องการเก็บรักษาไว้เป็นระยะเวลานาน และเมล็ดพันธุ์ต้องมีการลดความชื้นให้ตํ่าลงกว่ามาตรฐานทั่วไปที่กำหนด
5. ระยะเวลาที่ต้องการเก็บรักษาถั่วเหลือง
เมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองส่วนมากจะไม่นิยมเก็บรักษาไว้นาน เนื่องจากมีอัตราการเสื่อมคุณภาพ รวดเร็ว โดยเฉพาะในช่วงที่มีอากาศชื้นและอุณหภูมิสูง หากเกษตรกรต้องการเก็บเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง ไว้ปลูกข้ามฤดู จะต้องเก็บเมล็ดไว้ในสภาพที่ควบคุมความชื้นและอุณหภูมิได้ ซึ่งต้องมีการลงทุนสูง ดังนั้น การเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองมักจะเก็บไว้ในระยะเวลาสั้นเพียง 1-2 เดือนเท่านั้น
การเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ที่ดี จะเป็นเพียงช่วยให้เมล็ดพันธุ์ เสื่อมคุณภาพช้าลงเท่านั้น แต่ทั้งนี้การดูแลรักษาที่ดี การจัดการที่เหมาะสมตั้งแต่เริ่มปลูกจนกระทั่ง เก็บเกี่ยวมาใช้เป็นพันธุ์ปลูกตามขึ้นตอนต่างๆล้วนจะต้องให้ความสําคัญเพื่อให้ได้เมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองที่ ดีมีคุณภาพสูงมาใช้เพาะปลูกต่อไป
