การปลูกกาแฟอราบิก้าให้ได้ผลผลิตดี ไม่ใช่แค่เรื่องสายพันธุ์หรือสภาพดินฟ้าอากาศเท่านั้น แต่การ “ตัดแต่งกิ่ง” ก็สำคัญมาก เพราะเป็นขั้นตอนที่ช่วยให้ต้นกาแฟสมบูรณ์ แข็งแรง ออกผลดี และยังช่วยให้เก็บเกี่ยวสะดวกขึ้นอีกด้วย
ชาวบ้านในพื้นที่สูงแถบภาคเหนือ เช่น เชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน เชียงราย นิยมปลูกกาแฟอราบิก้าเพราะรสชาติดี มีกลิ่นหอม แต่หลายคนยังไม่รู้ว่า การตัดแต่งกิ่งอย่างถูกวิธีสามารถเพิ่มผลผลิตได้ถึง 20-30% ต่อปีเลยนะ
ทำไมต้องตัดแต่งกิ่ง?
กาแฟอราบิก้าเป็นพืชที่โตเร็ว มีกิ่งเยอะ ถ้าไม่ตัดแต่งจะทำให้ต้นโทรม แสงแดดส่องไม่ทั่ว อากาศถ่ายเทไม่ดี มีความชื้นสะสม เสี่ยงต่อโรคและแมลง เช่น โรคราสนิมใบกาแฟ หรือเพลี้ยต่างๆ นอกจากนี้ยังทำให้เก็บเกี่ยวลำบาก ต้องเสียเวลาหาผลผลิตตามซอกกิ่ง
ประเภทของการตัดแต่งกิ่ง
-
ตัดแต่งเพื่อควบคุมทรงพุ่ม
ทำหลังปลูกได้ 6-12 เดือน เลือกไว้ต้นแข็งแรงที่สุดไว้เป็นต้นหลัก แล้วตัดกิ่งอื่นๆ ออกให้เหลือประมาณ 1-3 ลำต้นเท่านั้น จะช่วยให้ต้นไม่แน่นเกินไป แสงแดดส่องถึงทุกกิ่ง -
ตัดแต่งกิ่งที่ไม่จำเป็น
เช่น กิ่งที่ไม่ออกผล กิ่งที่หัก กิ่งแห้ง หรือกิ่งที่ขึ้นตรงกลางต้น จะได้ไม่แย่งอาหารจากกิ่งที่ให้ผล -
ตัดแต่งกิ่งหลังเก็บเกี่ยว
ช่วงหลังเก็บผลผลิตเสร็จ ประมาณเดือนมกราคม-กุมภาพันธ์ เป็นช่วงที่ต้นกาแฟพักตัว เหมาะกับการตัดแต่งเพื่อเตรียมพร้อมให้ต้นฟื้นตัวและพร้อมออกดอกในฤดูถัดไป -
ตัดแต่งกิ่งเมื่อเริ่มมีอายุมาก
ถ้าต้นอายุ 5-7 ปีขึ้นไป เริ่มโทรม หรือออกผลน้อย ควร “ตัดฟื้นฟู” ด้วยการตัดต้นให้เหลือประมาณ 30-50 ซม. จากพื้นดิน แล้วบำรุงรอให้แตกกิ่งใหม่ จะทำให้ต้นกลับมาให้ผลผลิตดีขึ้น
เครื่องมือที่ใช้
ใช้กรรไกรตัดกิ่งหรือเลื่อยขนาดเล็กที่คม สะอาด ไม่เป็นสนิม เพื่อไม่ให้ต้นเป็นแผลเปิดเสี่ยงต่อโรค ควรเช็ดเครื่องมือตัดด้วยแอลกอฮอล์ก่อนใช้งานด้วย
ข้อควรระวัง
-
อย่าตัดแต่งเยอะเกินไปในคราวเดียว เพราะต้นจะช็อกและอ่อนแรงได้
-
หลีกเลี่ยงการตัดในช่วงฝนตกหนักหรืออากาศชื้นมาก
-
ถ้ามีโรคแมลง ควรรักษาก่อนตัดแต่งกิ่ง
เคล็ดลับจากเกษตรกร
หลายคนที่ตัดแต่งกิ่งอย่างสม่ำเสมอ เล่าว่าต้นกาแฟจะแข็งแรง ใบเขียวเงา กิ่งกระชับ ไม่รก แถมผลผลิตยังสวย ขนาดสม่ำเสมอ แถมลดค่าแรงในการเก็บเกี่ยว เพราะผลอยู่ใกล้ลำต้น ไม่ต้องแหวกหาให้ยุ่งยาก
สรุป
การตัดแต่งกิ่งกาแฟอราบิก้าเป็นงานที่ไม่ควรมองข้ามเลย ถ้าทำถูกวิธีจะช่วยเพิ่มผลผลิต ลดโรคแมลง ทำให้ต้นสมบูรณ์ เก็บเกี่ยวง่าย เหมาะมากกับคนที่อยากปลูกกาแฟเป็นอาชีพหรือทำแปลงแบบอินทรีย์ บอกเลยว่าคุ้มเหนื่อยแน่นอน
